De wonderlijke avonturen van de familie Omerovic

Als Adi en Narcisa Omerovic tijdens de Balkanoorlog uit Sarajevo naar Nederland komen, hebben ze alles achter moeten laten. Toch weigeren ze hulp en willen ze ook geen vluchtelingenstatus. Dit is zo’n opmerkelijk besluit dat de vreemdelingendienst het in eerste instantie niet accepteert. Maar de familie Omerovic houdt voet bij stuk. Om hun zelfstandigheid, vrijheid en waardigheid te behouden, willen ze geen steun van de overheid. Na een lange strijd met de vreemdelingendienst, krijgt het gezin uiteindelijk toestemming om in Nederland te blijven buiten het asielzoekerscentrum. Maar het valt niet mee om hier op eigen kracht te overleven.

Door

Jennifer Pettersson en Jaïr Stein namens Plots

Juryrapport

‘Kun je in Nederland als ontheemde overleven zonder enige hulp van de overheid? Ja, dat kan. Maar eenvoudig is het niet.’

De wonderlijke avonturen van de familie Omerovic

Hartverwarmend portret van een eigenwijs, trots gezin dat begin jaren negentig vlucht als de Bosnische hoofdstad Sarajevo wordt belegerd door de Serviërs. Ze vestigen zich in Nederland, in Rotterdam, maar weigeren als vluchteling behandeld te worden. Ze zijn jong en sterk en willen niet leven op kosten van anderen. De vreemdelingendienst is verbijsterd, zelfs verontwaardigd, als blijkt dat de familie ook geen vluchtelingenstatus wil. Dit hebben de ambtenaren nog nooit meegemaakt. Uiteindelijk mag het gezin blijven en begint als het ware een sociaal experiment: kun je in Nederland als ontheemde overleven zonder enige hulp van de overheid? Ja, dat kan. Maar eenvoudig is het niet.

Jaren van armoede, hard werken en vernedering volgen. Ze twijfelen soms of ze wel de juiste keuze hebben gemaakt. Maar met creativiteit, goede invallen en moed lukt het ze steeds beter hun leven in eigen hand te krijgen. Uiteindelijk hebben ze het goed voor elkaar. Tot dochter Enna met vakantie wil naar Sarajevo. Opnieuw neemt hun leven een dramatische wending.

Het VPRO-radioprogramma  “Plots” mengt real life drama ( in goed Nederlands: waargebeurde verhalen vertellen)  met de technieken van het hoorspel. Doorgaans bestaat een uitzending uit een drieluik, al dan niet losjes, rond één thema. Dit keer laten de makers deze vorm los. “Eén verhaal, geen thema”, zeggen ze aan het begin. Geen thema? Een ijzersterk thema!

Het thema van deze bijzondere documentaire is namelijk hartstikke universeel: de mens die alles achterlaat in zijn vaderland en elders opnieuw begint. Alle ingrediënten die daarbij horen, komen we tegen: ontheemding, verdriet, discriminatie, teleurstelling, hoop en doorzettingsvermogen. En de vraag: “Waar is mijn thuis?” Maar de familie Omerovic is uniek. Zij betovert ons met haar aanstekelijke veerkracht en opgewektheid. Het verhaal doet ons  lachen, het raakt ons diep en dringt door tot essentiële waarden rond identiteit en zingeving.

Met een eervolle vermelding voor de prachtige  montage. De sfeervolle vormgeving in het subtiele geluidsdecor. Lucide en zonder opsmuk  wordt het verhaal verteld, in een aangenaam ritme. Af en toe stappen de makers eruit voor een commentaar of een kleine versnelling in het plot, maar ze blijven op de achtergrond. Het gaat tenslotte om die bijzondere familie Omerovic.