Winnaar ‘Achtergrond’

De Kleine Oorlog van boer Kok

‘De kleine oorlog van boer Kok’ vertelt het verhaal van een kleine boer en zijn twee zonen. Met man en macht verzetten zij zich tegen de stad die hun land wil annexeren en tegen de kafkaëske landbouwbureaucratie. Sinds 1995 volgen de makers deze familie in hun dappere strijd met steeds onverwachte wendingen.

Door

Huib Schoonhoven, Karen Kuiper en Kees Vlaanderen namens Ondertussen in Nederland

Juryrapport

‘Heel duidelijk wordt hoe een boer in dit land vermalen kan worden door het tot iedere prijs handhaven van het principe regels-zijn-regels.’

De Kleine Oorlog van boer Kok

‘Je moet wel de strijd aangaan’. Dat lijkt het motto te zijn van Herman Kok, een kleine boer uit Hoogland en de hoofdpersoon uit deze bijzondere film. Met zijn twee zonen Wim en Jos verzet hij zich tegen de oprukkende stad Amersfoort, die hun land wil annexeren, en tegen de ‘kafkaëske’ landbouwbureaucratie. Als pionier van de biologisch-dynamische veeteelt leeft boer Kok in harmonie met zijn vee en met zijn land. Hij houdt van zijn koeien en van zijn grasmat die al vijfendertig jaar oud is. Als in 1994 de nieuwe mestwet van kracht wordt, komt er een einde aan het harmonieuze bestaan van boer Kok en zijn gezin. Boeren mogen hun drijfmest niet meer over het land uitrijden. Het moet centimeters diep onder de grond worden geïnjecteerd om zo de uitstoot van ammoniak tegen te gaan. Boer Kok weigert echter zijn prachtige oude grasmat hieraan op te offeren. Tenslotte bevat zijn mest maar 30% van de ammoniak die gemiddeld gangbaar is. Hij gebruikt geen kunstmest en voert zijn koeien geen krachtvoer. Hij haalt de scherpe milieudoelstellingen met gemak. Maar regels zijn regels en die gelden ook voor boer Kok.

Houden Herman Kok en zijn zonen hun rug recht wanneer de politie hen het vuur aan de schenen legt en met groot machtsvertoon op het erf verschijnt om hun kippen te ruimen? Wanneer justitie hen veroordeelt en een van de zonen opsluit? Als de gemeente Amersfoort beslag wil leggen op hun land en de overheid hen het werken onmogelijk maakt? Kunnen zijn zonen het bedrijf uiteindelijk nog voortzetten?

Sinds 1995 volgden de makers Huib Schoonhoven, Karen Kuiper en Kees Vlaanderen deze familie in hun strijd tegen de regelgeving en daarmee is het achtergrondjournalistiek van het zuiverste water. Heel duidelijk en zichtbaar wordt hoe een boer in dit aangeharkte land vermalen kan worden door de bureaucratie en het tot iedere prijs handhaven van het principe regels-zijn-regels. Ontroerend en pakkend is het gevecht van boer Herman en zijn zoons daartegen. En de wanhoop van zijn doorgaans sterke vrouw. Er is veel televisie gemaakt over onderwerpen als de mestwet en de vogelgriep, maar in de context van dit persoonlijke verhaal krijgen die ontwikkelingen binnen het boerenleven een eigen dimensie. Deze mooi gemaakte documentaire wint De Tegel 2009 in de categorie Televisie Achtergrond.