Tussen 2004 en 2007 en in 2009 betaalde Krol geen werkgeversbijdrage voor het pensioen van zijn werknemers, en hield hij het geld achter dat de mensen zelf inlegden. De oud-medewerkers hebben daardoor nu een pensioengat van vier of vijf jaar. Ondanks een dienstverband van twaalf tot veertien jaar hebben ze als gevolg hiervan een pensioen opgebouwd dat vaak niet hoger is dan 60 euro per maand.

De handelwijze van de werkgever ‘komt neer op contractbreuk en pure wanprestatie’, zegt hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp van de Universiteit van Amsterdam. Pensioenen zijn deel van de arbeidsvoorwaarden die niet eenzijdig kunnen worden veranderd. Werkgevers zijn verplicht de premies te voldoen. Krol, toen directeur en hoofdredacteur van de Gay Krant en nu fractievoorzitter van 50Plus, zegt dat hij jaren niet wist van het niet afdragen van pensioenpremie. ‘Niemand wist het. Het was de verantwoordelijkheid van een werkneemster die haar taak niet goed heeft gedaan.’

Formeel en juridisch was hij verantwoordelijk, erkent hij. ‘Maar dat was niet hoe de Gay Krant toen functioneerde.’ In totaal hield Krol als werkgever vele tienduizenden euro achter, die gestort moesten worden bij pensioenverzekeraar Nationale Nederlanden. Dat gebeurde tussen 2004 en 2007. Het werd het personeel pas verteld in juli 2007. De werknemers moesten toen een verklaring ondertekenen waarin men afzag van pensioen over de periode van vier jaar. Als het personeel niet direct tekende, zou het bedrijf volgens Krol failliet gaan en geen lening meer krijgen van de bank. Dat faillissement werd in maart alsnog uitgesproken.

Krol noemt de pensioenverklaring een ‘gezamenlijk besluit’, zoals volgens hem alles gezamenlijk werd besproken bij de krant. ‘De Gay Krant was nooit een gewoon commercieel bedrijf, eerder een ideëel collectief.’ Maar ook na 2007 ging het bedrijf van Krol in de fout. Volgens Nationale Nederlanden heeft de werkgever ook in 2009 premies niet betaald, waarna opnieuw is gewaarschuwd. Daarna stopte de relatie van de verzekeraar met Best Publishing Group. Als voorman van 50Plus sprak Krol zich steeds krachtig uit tegen bedrijven die misbruik maken van pensioengelden.

Tijdens het debat over de regeringsverklaring keerde hij zich tegen het ‘wegroven’ van miljarden uit diverse pensioenfondsen. Dat gebeurde ‘om gaten in de overheidsbegroting te dichten of om bedrijfswinsten op te poetsen’, aldus Krol. ‘Het uitgestelde loon kwam zo onder druk en nu moeten de gepensioneerden vele procenten inleveren. Dit is gewoon diefstal.’

Pensioenverzekeraar Nationale Nederland en erkent dat ook hij het personeel van de Gay Krant nooit heeft ingelicht over het niet afdragen van hun premie. ‘De werkgever betaalde een klein deel van de premie wél; het deel waarin het overlijden van de werknemers werd verzekerd. De pensioenpremie zelf betaalde hij inderdaad niet. Daar hebben we hem meermalen in brieven op aangesproken, maar het personeel niet. De verplichting dat tedoen, werd pas opgenomen in de nieuwe pensioenwet van 2007.’ Toenmalig accountant Ton Timmermans van Best Publishing Group wil niets kwijt over het toezicht op de betaling. ‘Onze beroepscode verbiedt daarover iets te zeggen en ik wil niet het risico lopenopeen schadeclaim.’ Dit artikel kwam mede tot stand door een aan de Volkskrant gerichte tip via Publeaks; de website waar klokkenluiders anoniem tips en documenten kunnen achterlaten. publeaks.nl

Twaalf jaar heeft ze bij de Gay Krant gewerkt, vertelt de oud werkneemster. Nu is ze 64 jaar, maar dat betekent niet dat ze binnen kort met pensioen kan. Over haar twaalf gewerkte jaren heeft ze een pensioen opgebouwd van tussen de 26 en 60 euro per maand, zo meldt haar laatste pensioenoverzicht. ‘Dat wordt dus gedwongen doorwerken.’

De ironie wil dat voorman Henk Krol van ouderenpartij 50Plus daarvoor verantwoordelijk is. En dat is meteen ook de reden dat voormalige werknemers nu met het verhaal naar buiten komen. In zijn nieuwe rol als Kamerlid predikt Krol opvattingen waaraan hij zich als ondernemer nooit heeft gehouden, vinden ze. ‘Het is een gotspe dat Henk nu de pensioenpaus uithangt’, zegt een oud-redacteur. ‘Hij heeft jarenlang verzwegen dat hij zijn eigen verplichting aan ons niet is nagekomen.’

Maar zoiets openlijk vertellen is niet zonder risico. De werknemers hebben ook een geheimhoudingsverklaring moetentekenen die hen verbiedt te spreken over ‘alle bedrijfsaangelegenheden in de ruimste zin van het woord’, ook na afloop van hundienstverband. In maart werd de Gay Krant failliet verklaard, met een schuld van naar schatting vele honderdduizenden euro’s. De curator kan nog steeds vorderingen namens het bedrijf uitschrijven.

Financieel was het bij de uitgever altijd al een janboel, zeggen de oud medewerkers. Toen in juli 2007 op de werkvloer het gerucht begon door te sijpelen dat ook hunpensioenpremie niet was afgedragen, wekte dat niet eens veel verbazing. ‘We werden bij elkaar geroepen in de bibliotheek, waarna Henk Krol vertelde hoe het zat. Hij was heel stellig: we gaan failliet of jullie tekenen een verklaring waarin iedereen afziet van de pensioenrechten over vier jaar’, zegt een van hen. In ruil kregen ze het deel terug dat ze zelf had den in gelegd. ‘Omdat dat in één klap werd overgemaakt, moest er veel belasting over worden betaald en bleef er nauwelijks iets van over.’

‘Ik had het idee dat ik iedereen zou duperen wanneer ik niet tekende. En het moest meteen. Een werkneemster die op vakantie was, moest de verklaring tekenen en faxen. Henk kan nogal dreigend overkomen. Hij kan schelden, hard uitvallen, daar lusten de honden geen brood van. Ik was een beetje bang van hem, vreemd eigenlijk’, zegt ze.

Volgens Krol was de Gay Krant een rommelig collectief, waarin iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid had en men elkaar op het woordgeloofde. Dat bleek achteraf de achilleshiel, omdat‘veel post voor mij werd achtergehouden’, zegt hij.Zo was het volgens de medewerkers echter niet. ‘Hij zal wel weer de schuld geven aan één medewerkster die haar werk niet heeft gedaan. Dat kan voor een deel kloppen,maarzo simpel is het niet’, zegt een van hen. ‘Krol nam zelf besluiten en was heel goed in het afdwingen daarvan.’

Toen een medewerkster ziek was, smeekten Krol en zijn zakelijk directeur haar om toch te komen werken omdat de krant haar nodig had, bevestigen diverse oud-medewerkers. Maar ze hoefde zich niet beter te melden, want dan kon het bedrijf haar laten doorbetalen door de ziektewet. Terwijl bezuinigd werd op drukkosten, freelancers en foto’s liet Krol één kostenpost ongemoeid. Dat was het salaris van zijn voormalig levenspartner Joop Boonstra, die de krant mee had opgericht maar er de laatste tien jaar niets meer voor deed. Niettemin kreeg hij zijn salaris maandelijks overgemaakt. ‘Dat klopt’, erkent Krol. ‘Hij deed inderdaad niet veel meer. Bij elke bezuinigingsoperatie hebben we het erover gehad, maar in die kosten hebben we nooit durven snijden.’

‘Ook dat was een kwestie van ‘gezamenlijk overleg’, zegt hij. ‘Je vraagt je af waarom we dat hebben laten gebeuren’, zegt een oud medewerker. ‘Misschien waren we watjes, maar we waren ook keien in ons vak. ’

De teleurstelling over het faillissement is groot,maar dat geldt ook het feit dat ze hunvoormalig directeur en hoofdredacteur daarna nooit meer hebben gezien. ‘Hij heeft ons bedankt per mail en zou nog een kop koffie komen drinken. Dat moet nog steeds gebeuren.’

Dit artikel is gebaseerd op gesprekken met oud-medewerkers van de Gay Krant, het betrokken pensioenfonds en oud-directeur Henk Krol.

In één week tijd verloor 50 Plus z’n politiek leider én z’n partij voorzitter, Willem Holthuizen. Die laatste waarschuwt nu: er is een structureel bestuursprobleem in de partij. Een probleem dat niet zomaar is opgelost, want het heet Jan Nagel.

‘Ik ben er verbijsterd over. Ik snap het niet.Twintig jaar ben ik vertrouwd geweest met Jan Nagel. Bevriend. We zaten bij elkaar op oude jaarsavond. Ik begrijp niet waarom hij mij heeft laten vallen. Dat is de verdrietige kant van dit verhaal.’

Willem Holthuizen, tot afgelopen weekend de voorzitter van 50 Plus, heeft anderhalf uur met ferme stem zitten vertellen. Hij praat als de bestuurder die hij is. Burgemeester van Stad Delden was hij, en nog veel langer van Bussum. Zijn zinnen beginnen met een hoofdletter en lopen in een rechte lijn door naar een punt. Totdat hij vertelt dat er niet alleen sprake is van een breuk in een politieke partij, maar ook in zijn privéleven.

Met het opstappen van Willem Holthuizen, voorzitter van 50 Plus, eindigt een jarenlange vriendschap met Jan Nagel, oprichter van 50 Plus. Een rimpelingetje, deed – toen nog– partijleider Henk Krol het vertrek van het belangrijkste deel van het bestuur zondag af. De beroering was ontstaan nadat het hoofdbestuur had besloten dat het paar Schouw-Hernández niet meer welkom was bij 50Plus. Zij begonnen tegen de wil van het bestuur in de lokale ouderen beweging Ouderen Politiek Actief (OPA), die in maart in veel gemeenten wil mee doen aan de raads verkiezingen.

Dat ging Holthuizen en een deel van zijn bestuur te ver.Maar toen het royement van Schouwen Hernández bekend werd, kwamen enkele provinciale afdelingen in opstand en kreeg Holthuizen te maken met de oprichter van de partij: senator Jan Nagel. De oud-PvdA’er, brein achter eerdere protestpartijen als Leefbaar Hilversum en Leefbaar Nederland, greep in.De uitkomst: Holthuizen en twee andere bestuurders zijn weg, Schouw en Hernández krijgen een herkansing. Dat is géén rimpelingetje, benadrukt Holthuizen daags nadat hij is afgetreden. ‘De fundamentele fout in onze partij is dat de politiek een te grote invloed heeft gehouden op het bestuur’, analyseert Holthuizen vanuit zijn huis in Heemstede. Onder de oppervlakte gaat een lange machtsstrijd schuil tussen voorzitter Holthuizen en oprichter Nagel.

‘Toen Jan Nagel de voorzittershamer aan mij overdroeg, vorig jaar november, beloofde hij dat hij op de achtergrond zou blijven. Dat lukte ongeveer tot na Kerstmis. Toen begon het. Adviezen geven aan de partij is niet gek. Maarals je een gezellige lunch hebt met z’n tweeën of met de vrouwen erbij, en vooraf krijg je een boodschappenbriefje met wat er moet gebeuren, dan zijn dat ongewenste manoeuvres uit de politieke hoek.

‘Een voorbeeld: meneer Nagel vindt dat wij ons geld op de bank moeten zetten voor als het kabinet-Rutte valt. Dan kunnen we dat geld allemaal mooi in de campagne stoppen. Terwijl wij zeggen: natuurlijk moet er geld zijn voor campagnes, maar ook voor andere dingen. Voor het opleiden van partijkader bijvoorbeeld. Jan Nagel vond de cursus die wij wilden organiseren veel te duur. Er waren te weinig vrijwilligers bij betrokken. Het is leuk, vrijwilligers, we barsten van de vrijwilligers, en terecht. Maar sommige dingen moet je professioneel doen.’

De echte problemen ontstonden toen campagne leider Dick Schouw deze zomer zijn lokale OPA-initiatief begon. Holthuizen: ‘Dick Schouw gebruikt de partij in hoge mate voor zichzelf. Vorig jaar wilde hij voorzitter worden. Tegelijkertijd stelde hij zich kandidaat als voorzitter van de Piratenpartij. Danvraag je je af: wat is dat voor iemand? ‘Vervolgens merk je dat hij zich niet houdt aan de afspraken over de raadsverkiezingen. We hebben steeds gezegd: sorry, wij doen daar niet aan.’

Misschien blijft Krol als bestuurslid, maar in de Tweede Kamer vindt hij zichzelf ‘onvoldoende geloofwaardig’. Wie moet die strijd voor de ouderen voorzetten? In een week tijd is 50Plus afgebrokkeld tot op het fundament. Met het vertrek van voorzitter Willem Holthuizen verdween al een hoeksteen.

Nu Krol terugtreedt, is ook het boegbeeld weg. Kan 50Plus nog herrijzen? Absoluut niet, denkt historicus Koen Vossen, die zich heeft verdiept in de lot gevallen van nieuwe politieke partijen.

‘Dit is gewoon het einde. Tenzij oprichter Jan Nagel een briljante list verzint, maar dat kan ik me niet voorstellen.’ Het ontbreekt 50Plus aan een ideologie, zegt Vossen.‘Wat bindt de aanhangers nog? De aansprekende persoonlijkheid is weg. Met alleen een belang redt een partij het niet. Dat hebben we gezien bij de partij en voor middenstanders, voor boeren. Als je geen boegbeeld hebt, heb je op z’n minst een ideologie nodig. Alleen die kan ervoor zorgen dat ruzies niet escaleren.’

Ouderenpartijen werden al geassocieerd met onderling gekissebis. Vossen: ‘Dat slechte imago is nu bevestigd. Ik verwacht dat dit rampzalig zal zijn.’

Opbouwen

Toch zal Jan Nagel, oprichter en senator, er alles aan doen de partij weer op te bouwen. De overblijfselen zijn overzichtelijk. Voorman wordt vooralsnog Norbert Klein, die Krol opvolgt als fractievoorzitter. Hij krijgt gezelschap van de nummer drie van de lijst, Martine Baay, een advocate. En verder? Een paar provinciale politici, wat mensen met ervaring in de gemeentepolitiek. Dat laat zien dat 50Plus in belangrijke mate Henk Krol was. Het was Krols verdienste dat 50Plus tot steeds grotere hoogte steeg. Sinds de charismatische partijleider toetrad tot de Tweede Kamer, groeide de partij tot dubbele cijfers. In de peilingen stond ze vorige week nog op tien zetels. Evenveel als de gevestigde PvdA momenteel. De leden stroomden gestaag toe. ‘We moeten eerlijk zijn: dit is een groot verlies’, geeft Nagel toe. ‘50Plus op televisie is HenkKrol’, beaamt Norbert Klein.

Jan Nagel probeert het zakelijk te bekijken. In wezen staat de partij er goed voor, praat hij zichzelf moed in. Een goed programma. Negen provinciale afgevaardigden. Vertegenwoordiging in Eerste en Tweede Kamer. Meer dan 12 duizend leden. ‘De partij is gevestigd. We gaan volle kracht vooruit.’ Dat zijn ook de woorden van Klein. ‘Zonder boegbeeld hoeft het schip niet te zinken. We hebben goede mensen in de afdelingen. Dat is de motor van de partij. ’Toch is er een nieuw kopstuk nodig, zegt Willem Holthuizen, de afgetreden voorzitter. ‘Dat zal een hele klus worden. Ik zie nog niemand gloren. Niet met dat sausje, dat charisma van Henk Krol.’

Is Norbert Klein geschikt? ‘Misschien’, zegt die zelf. ‘Ik ga het proberen, er is weinig keus. Bram van Ojik van GroenLinks is ook uitgegroeid tot een boegbeeld.’ Jan Nagel kijkt wel uit om Klein af te schrijven. ‘Hij heeft zich goed en snel ingewerkt in tal van onderwerpen. Zijn inzet is groot.’Maar: ‘De een is niet de ander.’

De praktijk bij de Gay krant,waartussen 2004 en 2007 en in 2009 wegens financiële problemen geen pensioenpremie werd afgedragen wat werkgever Henk Krol vorige week de kop kostte, staat niet op zich zelf. Ook pensioenfondsen van de bouwen vervoersbedrijven rapporteren jaarlijks grote bedragen aan dubieuze debiteuren en oninbare premies.

Pensioenfonds BPF Bouw reserveerde afgelopen jaar ruim 41 miljoen voor oninbare vorderingen;ruim twee maal zoveel als vier jaar daarvoor (19 miljoen). Pensioenfonds Vervoer, dat onder meer blijft zitten met de schuld van failliete taxibedrijven, boekte in 2009 en 2010 jaarlijks 29miljoen euro af aanniet inbare premies. Uitvoerings organisatie Syntrus Achmea, die de administratie voert voor 70 pensioenfondsen met samen 20 procent van de markt, stuurt jaarlijks de deurwaarder af op ‘enkele duizenden ’werkgevers die hunpensioenpremie niet betalen.

‘Dat is 5 procent van de werkgevers en het merendeel betaalt alsnog’, zegt de woordvoerder van het bedrijf. ‘Vorig jaar hebben we slechtstegen 23 van hen geprocedeerd bij de rechter voor in totaal 3,2 miljoen euro.’ Omdat Syntrus Achmea niet werkt voor de pensioenfondsen van bijvoorbeeld de bouw, schoonmaak en vervoer, is het landelijke beeld waarschijnlijk iets minder rooskleurig, zegt hij. Grote pensioenfondsen als PMT en PME zeggen weinig last te hebben van wanbetaling.

Bij het grootste fonds ABP, voor overheid en ambtenaren, speelt het probleem ook nauwelijks. Toezichthouder De Nederlandsche Bank( DNB) heeft geen inzicht in de wanbetaling. De fondsen zijn zelf verantwoordelijk om de pensioenrechten van werknemers aan te vullen, benadrukt DNB. Sommige fonds en worden zwaar getroffen, zegt vakbondbestuurder Remko Mast van FNV Bondgenoten. Pensioenfonds Vervoer is volgens zijn schatting de afgelopen tien jaar zo’n 200 miljoen euro kwijtgeraakt aan fraude bij faillissementen en incorrect afdragen van taxibedrijven. ‘En dat gebeurt nog steeds.’

In de bouw, waar veel faillissementen zijn geweest, en in de vervoerssector is het probleem mogelijk groter dan in andere bedrijfstakken. De prijs die betaald wordt bij taxi vervoer is in tien jaar sterk gedaald terwijl de kosten zijn gestegen of gelijk gebleven, zegt Mast. ‘De besparing kan alleen uit de personeelskosten komen. En dan ontdekken sommige werkgevers dat je dat het makkelijkst kunt wegpakken op een manier die werknemers niet meteen merken.’

Dat grote pensioenfondsen geen of nauwelijks schademelden,zegt volgens de bestuurder niet zoveel. ‘Bedrijven kunnen makkelijk frauderen met het aantal gewerkte uren. Ze kunnen bijvoorbeeld doorgeven dat iemand vijf uur per maand werkt, en daarvoor de rekening betalen. Niemand controleert of niet in werkelijkheid 160 uur wordt gewerkt Pensioenfondsen praten niet graag over hunschade,weet hij. Vakbondsbestuurders zitten in het bestuur van nogal wat fondsen en zijn goed op de hoogte van wat daar gebeurt. ‘Wanbetaling is ook een beetje hun eigen schuld. Hoe goed controleer je? Wat is je sanctiebeleid? Met mogelijke schade loopt men niet graag te koop.’