Winnaar ‘Onderzoek’

Hoe de 'Teeven deal' drie bewindspersonen de kop kostte

De onthulling van ‘de details van de Teevendeal’ op 4 maart 2015 was de climax van de ‘bonnetjes-affaire’ die een jaar eerder door Nieuwsuur was ingezet met de onthulling van de deal zelf.

Door

Bas Haan namens http://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2022739-verbijstering-in-kamer-over-teevendeal.html

Bekijk deze uitzending

In de Tweede Kamer is met verbijstering gereageerd op nieuwe details over de ‘Teevendeal’. Uit onderzoek van Nieuwsuur blijkt dat het bedrag dat aan een crimineel is overgemaakt veel hoger is dan minister Opstelten in de Tweede Kamer heeft gezegd. De deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven, de huidige VVD-staatssecretaris van Justitie, sloot met crimineel Cees H. was al omstreden.

Opstelten heeft de Kamer altijd voorgehouden dat hij niet de exacte bedragen kon vertellen die met de deal gemoeid waren. Oppositiepartijen willen nu snel opheldering van de minister en een debat. Het hangt van regeringspartij PvdA af of dat debat nog voor de verkiezingen zal plaatsvinden.

Volstrekte geheimhouding

Het bonnetje van de deal tussen Teeven en H. was volgens minister Opstelten onvindbaar. Uit documenten die Nieuwsuur heeft ingezien blijkt dat er 4,7 miljoen gulden is overgemaakt aan de crimineel en geen 1,25 miljoen, zoals Opstelten bij herhaling beweerde. Daarmee komt alles wat de minister over de deal zei in een ander licht te staan.

Nieuwsuur onthulde vorig jaar een document met de schikking tussen toenmalig officier van justitie Fred Teeven en crimineel Cees H. Het lijkt op het eerste gezicht een gewone schikking: H. betaalt de staat 750.000 gulden en in ruil daarvoor maakt justitie niet langer jacht op zijn vermogen. De staat haalt zo geld van een crimineel binnen en voorkomt lange procedures.

Maar wat opvalt, is dat Teeven belooft het geld van H., op twee Luxemburgse bankrekeningen die door justitie bevroren zijn, over te maken naar de crimineel. Daarbij belooft hij “volstrekte geheimhouding”, voor “nationale en/of internationale belastingdiensten en/of fiscale autoriteiten”.

Twee miljoen gulden?

Volgens de advocaat van Cees H. ging het aanvankelijk om een bedrag van vijf à zes miljoen gulden. Minister Opstelten beweert na de Nieuwsuur-uitzending in de Tweede Kamer dat het gaat om twee miljoen gulden. “Twee miljoen, waarvan 750.000 gulden naar de staat gaat en de rest naar de rekening van de meneer die in het akkoord staat”, zegt de minister in maart vorig jaar in een spoeddebat.

Documenten die dat bedrag bevestigen of inzicht geven in de totstandkoming van de deal, wil Opstelten niet geven. “Het is ook een kwestie van vertrouwen.” De minister zegt meerdere malen dat hij de Kamer juist heeft geïnformeerd over de deal. “Ik heb natuurlijk allemaal nog een keer gecheckt wat ik heb gezegd en wat de feiten en documenten zijn waarover ik beschik.”

Maar de informatie die Opstelten de Kamer voorspiegelde, klopt niet, blijkt uit documenten die Nieuwsuur inzag. Diverse mensen binnen het Openbaar Ministerie en op het departement weten daarvan, zo vertellen ze aan Nieuwsuur. In meerdere documenten die Nieuwsuur via hen onder ogen kreeg, staan de exacte details van de deal.

12
De exacte details van de deal

Nu duidelijk is dat Cees H. 4,7 miljoen gulden heeft gekregen en niet 1,25 miljoen, heeft dat ook invloed op de rechtmatigheid van de overeenkomst van Teeven. Volgens minister Opstelten was het totale vermogen van H. namelijk afgenomen naar twee miljoen. Dat is het bedrag waar het College van procureurs-generaal van uitging, toen Teeven goedkeuring kreeg voor de overeenkomst. Hij had geen toestemming om 4,7 miljoen over te maken, laat staan buiten de Belastingdienst om.

Wat liep de Belastingdienst mis?

Hoogleraar belastingrecht Guido de Bont reageerde vorig jaar in Nieuwsuur al geschokt op de deal van Teeven. “Dit is vrij grote fiscale fraude”, zei hij destijds. Dat de deal daadwerkelijk vijf miljoen gulden betreft, verbijstert hem.

“Vorig jaar gingen we uit van een bedrag van rond de vijf miljoen. Dat was de verbijstering meer dan waard denk ik. Daarna vond er een soort downsize-actie plaats in het parlement en leek het om 1,25 miljoen te gaan. Nu blijkt het toch gewoon die vijf miljoen te zijn waar we vanuit gingen. Het blijft dus schokkend.”

De Bont noemt het kwalijk dat het buiten de deur houden van de fiscus een belangrijke voorwaarde van de schikking was. Nieuwsuur vroeg de hoogleraar om precies uit te rekenen hoeveel de Belastingdienst door de deal is misgelopen. “Dat is een bijzonder aanzienlijk bedrag”, zegt hij.

 

Bonnetje gevonden: Opstelten en Teeven stappen op

Door

Bas Haan namens http://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2023736-bonnetje-gevonden-opstelten-en-teeven-stappen-op.html

Bekijk de uitzending

Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stappen op. Dat hebben ze vanavond op een persconferentie gemeld.

Opstelten zegt de volle verantwoordelijkheid te dragen voor de onduidelijkheid die ontstond over de afwikkeling van de zogenoemde ‘Teevendeal’. Staatssecretaris Teeven zegt dat hij niet meer geloofwaardig kan werken als staatssecretaris.  

Vandaag dook er toch bewijs op dat Justitie in 2001 4,7 miljoen gulden heeft betaald aan drugscrimineel Cees H., de Teevendeal. Opstelten zei eerder tegen de Tweede Kamer dat hij niet wist hoeveel er was overgemaakt en dat er geen bewijs van de deal was.

Het gaat om een digitale bevestiging van een betaling aan advocaat Doedens van Cees H. Op de schermprint staat een bedrag van 4,7 miljoen gulden.

Problemen

De basis van de deal ging om een vermogen van 2 miljoen gulden op het moment van de deal in 2000. Opstelten rekende uit voor de Tweede Kamer dat Cees H. 1,25 miljoen gulden van zijn vermogen had mogen houden, nadat hij 750.000 gulden boete had betaald. De fiscus werd bewust buiten de deal gehouden. Zo stond dat in de voorwaarden van de deal.

Fred Teeven heeft nooit toestemming gevraagd aan het College van procureurs-generaal, het bestuur van het Openbaar ministerie om het bedrag van 4,7 miljoen gulden over te maken.

Volstrekte geheimhouding

Het bonnetje van de deal tussen Teeven en H. was volgens minister Opstelten onvindbaar. Uit documenten die Nieuwsuur heeft ingezien blijkt dat er 4,7 miljoen gulden is overgemaakt aan de crimineel en geen 1,25 miljoen, zoals Opstelten bij herhaling beweerde. Daarmee komt alles wat de minister over de deal zei in een ander licht te staan.

Nadat Nieuwsuur vorige week met details over de overboeking was gekomen, liet Opstelten opnieuw onderzoek doen naar het bonnetje waarvan hij eerder zei dat het niet terug te vinden was.

Computersysteem

Het bewijs is uiteindelijk gevonden in een computersysteem van het ministerie dat niet meer actief is. “Met specialistische kennis zijn de data weer zichtbaar gemaakt”, zegt het ministerie.

 

Hard oordeel van commissie-Oosting over de Teevendeal

Door

Bas Haan namens http://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2074045-hard-oordeel-van-commissie-oosting-over-de-teevendeal.html

Bekijk deze uitzending

De deal die toenmalig officier van justitie Teeven in 2000 met drugscrimineel Cees H. sloot, deugde niet. Dat is de belangrijkste conclusie van de commissie-Oosting, die is ingesteld na het aftreden van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven in maart.

De commissie heeft harde kritiek op de inhoud van de deal, die onder meer inhield dat H. een relatief lage boete van 750.000 gulden moest betalen. Daar stond tegenover dat hij 4,7 miljoen gulden terugkreeg van een eerder in beslag genomen bedrag en bovendien een deel van zijn gevangenisstraf niet hoefde uit te zitten. Ook werd de Belastingdienst volgens de commissie ten onrechte buiten de deal gehouden.

Teeven zei op de dag van zijn aftreden als staatssecretaris nog dat de deal juridisch in orde was en premier Rutte herhaalde dat later in een debat in de Tweede Kamer. Maar volgens de onderzoekscommissie was de deal waarvoor aanvankelijk toestemming was gevraagd een andere dan de afspraken die uiteindelijk werden gemaakt.

Veranderingen ingevoerd

Fred Teeven, nu Tweede Kamerlid voor de VVD, zegt in een reactie op het rapport dat de bestrijding van de zware criminaliteit altijd voorop heeft gestaan. “Het publieke belang diende ik destijds en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.”

De huidige minister van Veiligheid en Justitie, Van der Steur, betreurt “in hoge mate” dat er zo veel is misgegaan. Hij aanvaardt ook de aanbevelingen van de commissie, om dergelijke fouten in de toekomst te voorkomen. Volgens Van der Steur  zijn er bij het ministerie al veel veranderingen ingevoerd. Er zal beter worden gearchiveerd, zodat een financiële deal met een crimineel niet meer zoekraakt, en ook komen er duidelijke procedures voor een schikking.

Volgens de top van het Openbaar Ministerie is er daar ook al veel verbeterd. Voor een deel stroken de nieuwe interne richtlijnen al met de aanbevelingen die Oosting doet, zeggen de procureurs-generaal. Waar dat niet het geval is, zal dat alsnog gebeuren.

Kritiek op ministerie

De commissie oordeelt hard over het ministerie van Veiligheid en Justitie, waar informatie niet goed werd overgedragen. Dat leidde ook tot onjuiste informatie aan de Tweede Kamer. Minister Opstelten hield tot het laatst vol dat er niet bijna 5 miljoen gulden, maar een veel lager bedrag aan H. was overgemaakt. Bovendien sloeg hij zelf aan het rekenen met een bedrag dat niet klopte. Volgens hem was er 2 miljoen min een boete van 750.000 gulden overgemaakt, wat een verkeerd bedrag van 1,25 miljoen gulden opleverde.

De Tweede Kamer is door de onvolledige en onjuiste informatieoverdracht op het ministerie van Veiligheid en Justitie, en tussen dat ministerie en het OM, steeds op het verkeerde been gezet, concludeert de commissie-Oosting. Dat begon overigens al ver voor de periode-Opstelten. In 2002 werd in antwoord op Kamervragen al gesproken van het onjuiste bedrag van 2 miljoen gulden.

Goed speurwerk

De commissie gaat uitgebreid in op de gebeurtenissen op 4 maart 2015, toen Nieuwsuur een document toonde waaruit bleek dat de Teevendeal over 4,7 miljoen gulden ging. Dat was vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen. VVD-minister Schippers zei destijds dat ze het wel heel toevallig vond dat het bonnetje midden in de campagne opdook. De commissie stelt dat er niets is gebleken van een strategie om de VVD in de campagne een hak te zetten. Volgens de commissie was er sprake van “goed journalistiek speurwerk”.

 

De Teevendeal: Rutte, Van der Steur en Dijkhoff onder vuur

Door

Bas Haan namens http://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2075572-de-teevendeal-rutte-van-der-steur-en-dijkhoff-onder-vuur.html

Bekijk deze uitzending

Het kabinet-Rutte heeft het debat over de Teevendeal ter nauwernood overleefd. Na een scherp debat, waarbij premier Rutte, minister Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff van Veiligheid en Justitie tot in de kleine details uitleg moesten geven over de communicatie over de Teevendeal, werd er een motie van afkeuring ingediend, die met 77 tegen 65 stemmen werd verworpen. Bijna de hele oppositie stemde voor.

Premier Rutte maakte een aangeslagen indruk. Hij zei na afloop dat hij de boodschap heel serieus neemt, dat het kabinet lessen heeft getrokken en in het vervolg anders zal omgaan met de informatievoorziening over heikele kwesties. Zowel de premier als de twee bewindslieden op Justitie erkenden in het debat dat ze fouten hadden gemaakt.

Over de Teevendeal kwam de commissie-Oosting vorige week met een hard oordeel: de deal deugde niet en de informatie-overdracht naar de Kamer was onvolledig en onjuist. De Kamer had naar aanleiding daarvan nog veel kritische vragen over de deal die Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H.

Te luchtig

Tot irritatie van veel politici deed premier Rutte tot gisteren luchtig over de Teevendeal. Hij moest nu onder meer aan de Kamer uitleggen waarom hij vond dat een herinnering van staatssecretaris Teeven aan de deal niet gedeeld hoefde te worden met de Kamer.

Rutte had ook gezegd dat hij op alle relevante momenten contact heeft gehad met de hoofdrolspelers in de kwestie, onder anderen minister Opstelten en staatssecretaris Teeven, die eerder opstapten. De premier zei eerder ook dat er op zich niks was met de Teevendeal en dat de staatssecretaris wat hem betreft niet had hoeven vertrekken. De vraag was daarom wat Rutte op welk moment wist en of hij de Kamer juist heeft geïnformeerd.

Wat Cees H. in ruil voor de deal moest doen, is nooit bekendgemaakt. Rutte suggereerde in zijn persconferentie vorige week dat de tegenprestatie van de drugscrimineel in de Teevendeal misschien wel groter was dan tot nu toe wordt aangenomen. Hij houdt het daardoor voor mogelijk dat het toch een goede deal was.

Bemoeid met persbericht

Van der Steur en Dijkhoff waren Kamerlid toen Nieuwsuur  het bedrag onthulde dat Cees H. overhield aan de deal met Teeven. Als Kamerleden bemoeiden ze zich die dag op het ministerie met het opstellen van een persbericht over de Teevendeal. Volgens de oppositie hebben ze eraan bijgedragen dat de Kamer niet goed werd geïnformeerd.

Juryrapport

‘Zeg: “Het Bonnetje” en iedere Nederlander die afgelopen jaar ook maar een snippertje nieuws meekreeg, weet waar het over gaat. En waar Het Bonnetje voor staat.’

Het Bonnetje staat voor een verontrustende moraal en cultuur op het ministerie dat dient te waken over onze veiligheid.

Zeg:  “Het Bonnetje” en iedere Nederlander die afgelopen jaar ook maar een snippertje nieuws meekreeg, weet waar het over gaat. En waar Het Bonnetje voor staat. Voor meer dan  een sterk onderzoeksverhaal en voor meer dan het bewijs voor de gewraakte Teevendeal. Het Bonnetje staat voor een verontrustende moraal en cultuur op het ministerie dat dient te waken over onze veiligheid. Een cultuur waarin blijkbaar geen middel wordt geschuwd om de positie van  bestuurders te handhaven. De Tweede Kamer, het Nederlandse volk,  wordt voorgelogen, de journalist  voor leugenaar uitgemaakt,  eigen ambtenaren  in diskrediet gebracht. Bewijzen verdwijnen in de shredder en, oh ja, er wordt ook nog een heuse complottheorie ingezet.

Hoe het verder ging hebben we gezien: een beduusde minister en een verontwaardigde staatssecretaris traden af, de Kamervoorzitter ruimde het veld en de premier beleefde het moeilijkste debat uit zijn carrière. De commissie Oosting bevestigde alles wat Nieuwsuur naar buiten had gebracht en is intussen wederom aan het werk na nieuwe Nieuwsuuronthullingen, dit keer over  de ambtelijke opdracht Het Bonnetje indertijd niet te vinden.

Een klassiek onderzoeksdossier en een fiere nominatie dus voor Tegelveteraan Bas Haan (in 2013 kreeg hij met Nieuwsuurpresentator Mariëlle Tweebeeke een Tegel voor de berichtgeving over het VU MC dat  voor een TV programma patiënten met verborgen camera’s filmde) die in 2015 voor alle berichtgeving over deal en bon al werd uitgeroepen tot Journalist van het Jaar. Bas Haan die doorging. Ondanks de tegenwerking van ‘s lands machtigste gremia. Die gelijk had en ons inzicht gaf in de mores van die machtige gremia. Van autoriteiten die ons zouden moeten beschermen in plaats van hun eigen positie.

En die in interviews, want zelf hiermee ook nieuws geworden, niet aflaat zijn werk- en opdrachtgevers (Nieuwsuur, NTR, NOS)  te prijzen voor het  investeren van tijd en geld in onderzoeksjournalistiek. Waarbij je van tevoren niet weet of die eindeloze hoeveelheid kopjes koffie in wegrestaurants met al dan niet anonieme bronnen ook echt iets opleveren. In dit geval wel. En hoe. Waarvoor hulde. “Sader and wiser” verheugen we ons op  meer.