Sushi hebben ze gegeten. „En daarna hebben we nog gezellig over de kermis in Weert gewandeld.” De eigenaar van SQ Vision Mediaprodukties uit Eindhoven Gabor Heeres (36) vertelt hoe hij maandagavond 28 september doorbracht met politieagent en goede vriend Mark M. uit Weert. Een dag later werd de 28-jarige M. gearresteerd. Hij wordt ervan verdacht jarenlang als mol van de onderwereld te hebben gewerkt bij de Landelijk Eenheid van de Nationale Politie. De verdenking is dat hij stelselmatig en op grote schaal strafrechtelijke informatie verkocht aan drugshandelaren en leden van criminele motorbendes.

In Kiev trok hij op met veel mannen met tattoos, een nogal typische entourage

Het duurde dagen voordat Heeres in de gaten had dat zijn maatje was gearresteerd op verdenking van corruptie, plichtsverzuim en witwassen. Heeres vond het wel eigenaardig dat de nog steeds in volledige beperking opgesloten Mark M. – hij mag alleen contact hebben met zijn advocaat – opeens geheel van de aardbodem verdwenen leek. Hij nam zelfs zijn telefoon niet meer op. Elena, de in Weert wonende Oekraïense echtgenote van Mark, stelde hem aanvankelijk nog gerust. „Mark is er niet maar hij is wel in goede gezondheid, zei ze me.” Pas na alle publiciteit over een in Oost-Brabant aangehouden politiemol viel bij Heeres, langzaam, het kwartje.

„Mark moet een dubbelleven hebben geleid”, zegt Heeres die drie weken na de arrestatie van de vriend die hij wekelijks zag nog steeds niet geheel van de verbazing is bekomen. „Zelfs zijn ouders wisten niets over de activiteiten van hun enig kind. Ik vraag me zelfs af of zijn echtgenote van alles op de hoogte was”, zegt Heeres die Mark al een jaar of tien kent.

Zat hij misschien in de hennepteelt?

Bij de aanhouding van Mark M. en van een volgens het OM criminele handlanger van 45 jaar uit Eindhoven heeft de politie gegevensdragers, drugs en 235.000 euro contant geld in beslag genomen. „Mij is nooit iets opgevallen van illegale activiteiten. Hij had wel meer te besteden dan op grond van zijn politiesalaris gewoon zou zijn. Ik dacht weleens dat hij misschien hennep teelde. Maar echt exorbitant leefde hij ook niet. Zijn Porsche was al elf jaar oud”, zegt Heeres.

De verbazing van Heeres wordt gedeeld door andere vrienden en kennissen van Mark M. Het zijn stuk voor stuk handelaren in regionaal rampennieuws en foto’s uit Oost-Brabant en Noord-Limburg. „Dit is zeer onwerkelijk. Wat hier gebeurt, is een heel groot raadsel”, zegt Niels van Rooij van muziekstudio 040 in Eindhoven. Alleen Bert Jansen, persfotograaf uit Eindhoven, zegt „intuïtief” dat hij „niet raar opkeek” dat M. is opgepakt. „Ik vond het een rare overstap: van de journalistiek naar de politie. Ik heb in Mark nooit echt een agent gezien”.

Observatietraining hielp hem niet

Vanaf zijn zeventiende werkte Mark als freelance journalist. Hij noemt zichzelf in zijn cv een misdaadverslaggever. Mark exploiteerde een eigen website met plaatselijke nieuwtjes in Weert. Van 2006 tot 2009 studeerde hij aan de Fontys Hogeschool voor journalistiek in Tilburg. Hij haalde geen diploma omdat hij, zo schrijft hij op een Oekraïense website voor werkzoekenden, in 2009 in dienst trad bij de politie.

Ik vond het maar een rare overstap: van de journalistiek naar de politie

Ondanks een negatief advies van de AIVD maakt Mark als zij-instromer carrière bij de politie. „Er is in deze zaak veel misgegaan met de screening”, zegt een opsporingsambtenaar. Mark krijgt zelfs een cursus voor gevorderden waardoor hij onder meer kan gaan werken als lid van een observatieteam. Op de eerder genoemde website schrijft Mark in het Engels dat hij niet alleen een ‘special observation course’ maar ook een ‘special driving course, high speed’ kreeg. Tegen zijn vrienden liet Mark nooit veel los over zijn politiewerk. Op internet noemt Mark zich een ‘criminal investigator at the Dutch national crime squad’.

„Hij deed altijd heel vaag over zijn politiewerk”, zegt Mark van der Pol, eigenaar van website Mooi Boxtel. „Tegen mij zei hij altijd dat hij bij de Nationale Recherche werkte en dus niet veel kon zeggen over zijn taken. Dat leek me eigenlijk wel logisch”, zegt Heeres. De speciale trainingen konden evenwel niet verhinderen dat Mark uitgerekend door observaties van collega’s tegen de lamp liep. In een onderzoek naar de van fraude verdachte autohandelaar Jan L. van de dit jaar failliet verklaarde dealer Carstore in Oirschot ontdekte de politie dat er uit eigen kring criminele inlichtingen lekten naar verdachten.

Gesjoemel met snelle luxe-auto’s

Jan L. (40 jaar) is een in de onderwereld geliefde verkoper van Ferrari’s en Porsches. Hij is, aldus ingewijden, bereid creatieve betalingsconstructies op te zetten waardoor boeven auto’s kunnen huren en niet bang hoeven te zijn dat hun sportauto’s in beslag worden genomen. De autodealer is eerder veroordeeld wegens fraude. Hij zit nu in Limburg een celstraf uit en moest zich gisteren in Den Bosch voor de strafrechter opnieuw verantwoorden voor gesjoemel met auto’s. Hij wilde – evenals twee getuigen – niet verschijnen en de strafzaak werd aangehouden.

De strafzaak werd gisteren discreet bijgewoond door twee agenten van de rijksrecherche. De rijksrecherche voert het onderzoek uit naar de politiemol. Mark is deze zomer naar verluidt een aantal keren geobserveerd toen hij volgens de politie geheime informatie overdroeg. Hij zou zelfs één keer zijn gezien toen hij met mogelijk de harde schijf van een computer onderweg was.

Bij huiszoekingen zijn volgens opsporingsbronnen USB-sticks gevonden met vertrouwelijke politie informatie. Een officier van justitie van het parket in Den Bosch is met hulp van het Landelijk Parket van het OM nog steeds bezig in kaart aan het brengen uit welke strafrechtelijke onderzoeken van de Nationale Recherche allemaal is gelekt. Per arrondissement wordt de schade opgemaakt. Er bestaat grote ongerustheid in het opsporingsapparaat over het lekken.

Regelmatig reisjes naar Oekraïne

Een blinde vlek in het onderzoek naar de politiemol – wiens voorarrest vorige week met negentig dagen werd verlengd – zijn diens activiteiten in Oekraïne. Onder meer vanwege zijn voorliefde voor vrouwelijk schoon vliegt Mark M. al vele jaren regelmatig naar Kiev. Hij handelt ook in bont. Op een chatsite voor mensen die in Oekraïne de Nederlandse taal willen leren, schrijft Mark in november 2012: „Ik woon in Nederland maar ik ben elke maand ongeveer een week in Kiev.”

Volgens Heeres huurt Mark in de hoofdstad van Oekraïne soms voor langere tijd een appartement. Hij logeert ook regelmatig in het zeer luxe Fairmont Grand Hotel waar een kamer gemiddeld 300 euro kost. Een heel bedrag voor een agent die maandelijks niet veel meer dan 2.000 euro netto verdient. Mark reisde ook veel en vaak naar exotische bestemmingen. Het zijn uitspattingen die onder zijn politiecollega’s jarenlang kennelijk geen achterdocht wekten.

Zelfs zijn ouders wisten niets over de activiteiten van hun enig kind

Op Valentijnsdag dit jaar is Mark M. in Kiev getrouwd met zijn Oekraïense vriendin Elena. De bruiloft werd uitbundig gevierd. Volgens een Nederlandse zakenman die regelmatig met Mark in Oekraïne optrok – en anoniem wil blijven – had de agent uit Weert een eigenaardige vriendengroep in Kiev. „Veel mannen met tattoos. Het was een nogal typische entourage”, zegt hij.

Mark M. zou volgens hem bezig zijn geweest om werk te zoeken in Oekraïne. Hij zou in de beveiligingsindustrie of in de ICT-wereld aan de slag hebben willen gaan, vertelt zijn vriend. „Mark was met name heel handig in het versturen van versluierde boodschappen met behulp van Blackberry-telefoons. Hij gebruikte daar een speciaal programma voor. Dat soort kennis hoopte hij te benutten”, zegt de Nederlandse zakenman. Maar vooralsnog heeft Mark M. zich begin dit jaar met zijn Oekraïense echtgenote in Weert gevestigd. „Hij kon in Nederland meer geld verdienen.”

Tweehonderdvijftig euro per maand. Dat is het bedrag dat politiemol Mark M. in rekening bracht bij een van de drugscriminelen die hij in Brabant voorzag van door hem gestolen informatie uit poli-tiecomputers. Een ervaren strafpleiter ver-telt het op een terras om de hoek van zijn advocatenkantoor. „Best goedkope service eigenlijk”, zegt hij. Een drietal cliënten van hem werd de afgelopen jaren naar alle waarschijnlijkheid door de van grootscha-lige corruptie verdachte agent voorzien van vertrouwelijke politie-inlichtingen.

De politiemol heeft vanaf 2011 USB-sticks gevuld met politie-informatie. Uit het onderzoek van de rijksrecherche naar de activiteiten van Mark M. is bovendien gebleken dat hij in het zogeheten recher-chesysteem Blue View in totaal 24 zoekvra-gen had uitgezet. Het is een soort ‘google-alert’ voor rechercheurs waarbij de ver-zoeker geïnformeerd wordt over alle ‘mu-taties’ – een geplande doorzoeking of bij-voorbeeld een nieuwe telefoontap – ten aanzien van opgegeven verdachten. Het is een abonnement dat een politieman elke drie maanden moet verlengen en dan ont-vangt hij automatisch bericht over elke nieuwe opsporingshandeling.

De 24 abonnementen van Mark M. lezen als een soort who is who van de Brabantse onderwereld. Het gaat onder meer om wiethandelaren uit de regio Eindhoven, voormannen van motorbende No Surren-der maar bijvoorbeeld ook een grote XTC-handelaar uit de omgeving van Breda die onder meer wordt verdacht van pillenex-port naar Australië. „Het is een bikkelhard crimineel milieu”, zegt een strafadvocaat. De politie onderzoekt nu nog welke crimi-nelen ook daadwerkelijk informatie van Mark M. hebben gekocht. „We weten hoog-uit nog maar de helft van wat er is gelekt”, zegt een opsporingsambtenaar.

Het is zeer de vraag of de politie volledig zal kunnen achterhalen welke verdachten hebben kunnen profiteren van gestolen politie-informatie. Onder het Brabantse geboefte draait de criminele tamtam op  volle toeren: mogelijke afnemers worden gewaarschuwd dat hun namen bij de poli-tie bekend zijn. Verdachten melden zich bij hun advocaten voor de ‘pro-actieve verde-diging’. Twee vermoedelijke criminele af-nemers van M. kregen woensdag huisbe-zoek van de rijksrecherche. Een man werd opgepakt, een ander bleek al gevlogen. „Hij was op zakenreis”, zegt zijn advocaat.

Aquarel van Mark M., beter bekend als de ‘politiemol’.

Elastiekjes om cashgeld

Veel belastende informatie zal door ver-dachten reeds zijn vernietigd, verwacht een misdaadbestrijder. Een vermoedelijke voorname criminele handlanger van Mark M., de 45-jarige drugshandelaar S. uit Eind-hoven, had dit nagelaten bleek bij zijn ar-restatie eind september. In een geheime bergplaats onder de trap in zijn woning vond de politie politiedossiers en 235.000 euro. Het contante geld werd bijeengehou-den door elastiekjes. Dezelfde elastiekjes vond de politie bij M. thuis en zaten ook om de 4.000 euro die werd gevonden in de wo-ning van de ouders van de politiemol.

Het schandaal leidt niet alleen tot onrust onder criminelen, ook onder de bestrijders is de sfeer gespannen. De nationale recher-che bekijkt welke getuigen en informanten gevaar lopen. Bij elk geweldsincident in Brabant – en dat zijn er steeds meer – wordt gekeken of er een mogelijk verband is met het lekken door M.. Dat gebeurde ook afge-lopen woensdag toen een 63-jarige man in Breda – een man met een strafblad wegens geweldsdelicten – door een explosie werd getroffen. Hij wilde na een avondje kaarten in zijn auto stappen. De toedracht van het incident wordt nog onderzocht.

„De recherche is in Brabant totaal over-belast omdat de groei van de misdaad er ja-renlang is onderschat. Dit nieuwe schan-daal maakt de situatie explosief ”, zegt een ervaren opsporingsambtenaar. De Rijksrecherche heeft door corruptieschandalen de grenzen van haar opsporingscapaciteit bereikt. Aanstaande maandag is in Breda een overleg van politie, justitie en burge-meesters. Op verzoek van burgemeester Paul Depla van Breda wordt er gesproken over wat te doen staat tegen de liquidaties en het toenemend geweld in Brabant.