In Noord-Syrië, boven Aleppo, zit ik aan een tafeltje met m’n Syrische fixer; een soort regelneef. Op tafel staan twee bekertjes koffie en een mobieltje. Van een vriend heb ik een paar telefoonnummers gekregen van Sy- rische paspoortvervalsers. M’n fixer en ik gaan die vervalsers een voor een bellen. Al lange tijd zingt het gerucht door Noord-Syrië rond dat soennitische re- bellen een aantal printers en duizenden lege paspoorten hebben veroverd op het Assad-regime. Tot aan het begin van de oorlog – toen Syrië een normaal functio- nerende staat was – wer-
den die printers gebruikt door de autoriteiten om officiële documenten mee te drukken: pas- poorten, identificatie- kaarten, rijbewijzen en dergelijke. Maar sinds criminelen en opstan- delingen – waaronder Al-Qaeda en IS – grote delen van Noord-Syrië
hebben ingenomen zijn deze printers en lege paspoorten in handen geraakt van rebellen en criminele elementen. Volgens geruchten zouden ze begonnen zijn met het printen van valse Syrische paspoor- ten voor een ieder die daarvoor betaalt. De bedoeling van onze missie is dus om te laten zien of het mogelijk is – of juist niet – om een vals Syrisch paspoort te laten maken.
Want als het ons lukt om een kwalitatief goed vervalst Syrisch paspoort te kopen dan kunnen Syrië-gangers, Al-Qaeda- en IS-jihadisten datzelfde natuurlijk ook doen. En met zo’n nieuw paspoort koop je ook meteen een nieuwe identiteit.
Dan is het vervolgens een klein kunstje voor jihadisten om onopgemerkt naar de EU te reizen en daar terreuraanvallen te plegen.
Zo was de dader van de vier moorden in het Joodse Museum in Brussel een terug- gekeerde Syrië-ganger die bij IS zat. Een van de broers die het bloedbad aanricht- te bij Charlie Hebdo was een naar Frank- rijk teruggekeerde jihadist uit Jemen. De man die onlangs met een kalasjnikov en messen in de Thalys werd overmeesterd door passagiers was tevens in Noord-Sy- rië geweest.

Ik kies Mark Rutte’s
echte geboortedag
– 14 februari, maar maak hem vier jaar jonger: politiek is immers al slopend genoeg

OORLOGSBROODJE AAP

Eerst checken we ter plekke of het ko- pen van een vals Syrisch paspoort echt kan of dat dit het zoveelste oorlogs- broodje aap is. Want het eerste slacht-
offer in een oorlog is de waarheid. M’n fixer belt ondertussen een telefoonnum- mer. Aan de andere kant neemt een man op.
‘Ik ben op zoek naar een paspoort voor een vriend,’ zegt de fixer.
‘Geen probleem, ik doe paspoorten,’ zegt de man.
‘Hoe is de kwaliteit?’ vraagt m’n fixer. ‘Heel goed,’ antwoordt de man, ‘Ik ga- randeer je dat je Cyprus binnenkomt. Europa moet je zelf proberen. Of je hebt geluk of niet.’
‘Hoeveel kost het?’ wil m’n fixer weten.
‘Luister, ik doe alleen maar packages,’ zegt de vervalser, ‘voor een pas- poort en een identiteits- kaart reken ik in totaal 950 dollar.’
‘800 dollar,’ biedt m’n fixer.
De vervalser stelt 850 dollar voor.
Uiteindelijk maken we een deal op 825 dollar, zo’n 750 euro.

In het telefoongesprek wordt er een afspraak gemaakt voor een ontmoeting, de volgende dag om twaalf uur. ‘Neem een pasfoto mee en de naam en persoonsgegevens die je op de docu- menten wilt hebben,’ zegt de vervalser, waarna hij de telefoon neerlegt.
Nu we contact hebben met een heuse paspoortvervalser, heb ik dus een foto en een naam nodig. Ik kies voor een vals Syrisch paspoort voor Mark Rutte. Want als het lukt om een Syrisch paspoort voor Mark Rutte te maken, kunnen we er wel van uitgaan dat het voor iedereen ter wereld kan.
Ik google een foto van onze premier. Logischerwijs moet er ook een Arabi- sche naam op Rutte’s paspoort komen te staan. Ik besluit dat de initialen gelijk blijven; Mark Rutte wordt Malek Rama-dan.
En hij komt natuurlijk uit Damascus, de hoofdstad. Ik kies Mark Rutte’s echte geboortedag – 14 februari, maar maak hem vier jaar jonger: politiek is immers al slopend genoeg.
Ik stuur de foto en de gegevens naar m’n fixer. Die appt het weer door naar de vervalser.
Om twaalf uur ’s middags heeft m’n fixer de ontmoeting met de vervalser. Om de vervalser niet af te schrikken, ga ik niet mee naar de afspraak.
De ontmoeting duurt slechts enkele minuten in een stad waarvan ik de naam uit veiligheidsover- wegingen ook niet bekendmaak.
Tijdens de ontmoeting overhandigt m’n fixer de foto van Mark Rutte en de per-soonsgegevens aan de vervalser. Het geld moet direct worden afgedragen. Gelukkig herkent de vervalser, een Syriër uit Idlib, niet dat het een fotootje is van de Nederlandse premier. Wel zegt de smokkelaar tegen m’n fixer over het Rut- te-fotootje: ‘Dat lijkt op een Westerling, dit is geen Syrier! Hij heeft een te lichte huidskleur.’
M’n fixer bluft zich er doorheen door te zeggen dat Mark Rutte aka Malek Rama- dan een Syriër is die uit Damascus komt en nu in Libanon woont. ‘Daar zijn ze allemaal lichter gekleurd dan in Syrië,’ zegt hij. Zoiets mag dan een volslagen kulargument zijn, maar het werkt. De vervalser zegt: ‘Okay, ik maak het pas- poort en de ID-kaart, check vanavond even je telefoon.’

TRADEMARK. Ons eigen Syrische Rutte-paspoort, compleet met watermerken.

MALEK RAMADAN

Om tien uur ’s avonds ontvangt m’n fixer een appje met een foto van het paspoort van Mark Rutte die nu dus Malek Rama- dan heet. Hij is geboren op 14-2-1971
te Damascus. Het paspoortnummer is: 002-15-L032380. Z’n ouders heten Ah- med en Hiba. Het paspoort ziet er prima uit. Kort daarop stuurt de vervalser een tweede afbeelding.
Op de foto houdt
hij het paspoort onder ultraviolet licht. Hierdoor kan je zien dat er drie fluores- cerende watermerken in zitten, net als in het echte Syrische paspoort. De foto’s worden gevolgd door een tekstbericht: ‘Documenten zijn klaar, morgen ophalen op dezelfde plek.’
Fixer en vervalser ontmoetten elkaar op dezelfde plek. Dit keer gaat het er nog zakelijker en korter aan toe dan de dag ervoor. M’n fixer controleert het paspoort en de ID. Het ziet er prima uit, geen ver- schil met een echt Syrisch paspoort.
Voordat hij vertrekt vraagt m’n fixer of-ie een bonnetje kan krijgen voor het geld dat hij betaald heeft.
‘Natuurlijk,’ zegt de vervalser, terwijl hij op een papiertje schrijft: ‘Ik ben de per- soon die 825 dollar heeft ontvangen voor een Syrisch paspoort en een Syrisch ID.’ Daarna zet hij zijn handtekening eron- der. Ik neem aan dat die vals is.
Tot nu toe leest dit grotendeels als een lollige reportage. Een vals Syrisch pas- poort met het fotootje van Mark Rutte die nu Malek Ramadan heet. Ik moest vanzelfsprekend ook grinniken toen ik het resultaat in handen had. En die fluorescerende watermerken zijn wel heel erg goed.
Maar de implicaties van dit paspoortver- haal zijn enorm en zeer serieus. Want dit verhaal bewijst voor de eerste keer dat het dus inderdaad een fluitje van een cent is om een vals Syrisch paspoort te kopen. Het enige wat je nodig hebt
is een telefoonnummer van een van de vele paspoortvervalsers en omgerekend 750 euro. En binnen veertig uur heb je een paspoort.
Eigen onderzoek suggereert sterk dat de paspoorten worden gedrukt in de omge- ving van de Noord-Syrische stadjes Azaz en Sarmada. Een netwerk van mensen die de vervalsers helpen bevindt zich aan de Syrische en Turkse zijde van de grens, onder andere in de Turkse steden Kilis en Reyhanli.
Vanwege het schimmige karakter van deze business is het onmogelijk te we- ten hoeveel valse paspoorten er al zijn verkocht. Sommige Syriërs die contacten hebben in dit wereldje vertelden dat het gaat om ‘duizenden paspoorten’. Ande- ren over ‘tientallen per dag, honderden per maand’. Een betrouwbaar cijfer is er niet.
Op 1 september waarschuwde het hoofd van Frontex, de Europese grensbewa- kingsinstantie, al in een interview op de Franse radio dat de markt voor valse Sy- rische paspoorten groeit. Volgens Fron- tex worden de meeste valse paspoorten gebruikt om illegaal de EU in te komen.
Ik heb aan een groot aantal mensen in Noord-Syrië gevraagd hoe Syrië-gangers te werk zouden gaan als ze van plan zijn om terug te keren naar de EU om daar een aanslag te plegen.
De meeste Syriërs die ik sprak, zeiden dat het zeer lastig is om een Schengen-visum te krijgen voor een Syriër. Dus als Syrië-gangers op een vals paspoort en nieuwe identiteit naar de EU willen, zullen ze dat niet doen door op een valse naam een visum aan te vragen.

DEKMANTEL

Hoe dan wel? In de praktijk, zo zegt bij- na elke Syriër die ik over dit onderwerp sprak tijdens mijn zes weken durende verblijf in Turkije en in Noord-Syrië, zal een Syrië-ganger de huidige vluchtelin- genstroom misbruiken als dekmantel om de EU in te komen.
Vanuit IS- of Al-Qaeda-gebied in Noord- Syrië zal de terugkerende Syrië-ganger reizen naar Bodrum in West-Turkije.
Hiervandaan maakt hij de illegale over- steek naar Griekenland. In Griekenland laat hij dan z’n valse Syrische paspoort zien aan de autoriteiten. Omdat het pas- poort vals is en de naam fake hebben de Grieken geen idee dat ze niet te maken hebben met een Syrische vluchteling, maar met een lid van IS of Al-Qaeda.
Vanuit Griekenland gaat de reis dan door via Macedonië en Servië naar Hongarije. Na aankomst in Schengen-lid Hongarije kan de jihadist met z’n valse Syrische paspoort dan zonder controle naar alle andere Schengenstaten reizen (behalve Griekenland, dat wel een Schengenstaat is, maar niet grenst aan ander Schen-gen-gebied).
‘Het moet echt voorkomen worden dat terroristen die poseren als Syrische vluchtelingen aanslagen gaan plegen in de EU,’ vertelt een Syriër me in de Zuid-Turkse stad Gaziantep, ‘want dui-
zenden echte, vreedzame en goedwillen- de Syrische vluchtelingen zullen daar op worden aangekeken.’ Zijn advies: ‘Pak de extremisten, steun de vluchtelingen.’
Maar het zijn niet alleen buitenlandse jihadisten die de valse Syrische paspoor- ten zouden kunnen gebruiken om de EU te bereiken. Onderzoek ter plekke in Noord-Syrië en Zuid-Turkije leert dat valse paspoorten ook worden verkocht aan Syriërs die tijdens de oorlog men- senrechtenschendingen hebben begaan, maar die nu toch graag naar de EU wil- len.
Door een andere identiteit aan te nemen hopen ze niet tegen de lamp te lopen in Europa. Het gaat bijvoorbeeld om Syriërs die gemarteld hebben in de gevangenissen van Assad of regerings- soldaten die bloedbaden hebben aange- richt. Maar ook om Syrische rebellen die burgers hebben gekidnapt, vermoord of verkracht.
Een derde groep die in toenemende mate de valse Syrische paspoorten koopt, zijn niet-Syriërs die naar Turkije vliegen. Nabij de grens met Syrië kopen ze een vals paspoort waarna ze naar Duitsland reizen en zich voordoen als Syrische vluchtelingen.
Het gaat hierbij vooral om Marokkanen, Palestijnen en Libanezen. Als zij op hun eigen identiteitsdocumenten naar de EU zouden vertrekken en er asiel aanvragen, worden ze teruggestuurd omdat er geen oorlog in hun land is. Syriërs daarente- gen krijgen in alle landen van de EU de mogelijkheid om asiel aan te vragen. ‘Ze arriveren hier als Marokkaan of Palestijn, kopen dan een vals Syrisch paspoort en melden zich een dag later als Syriër in Griekenland,’ vertelt een Syrische vluch- teling in de Turkse stad Gaziantep.
Ten slotte, nog even terug naar het paspoort van Mark Rutte a.k.a. Malek Ramadan. Ik zal een poging doen om het paspoort en de identiteitskaart bij de premier bezorgd te krijgen. Op beide documenten moet de houder namelijk
nog z’n handtekening zetten. Anders zijn de documenten niet geldig. En dat zou natuurlijk slordig zijn.