Verwarde mensen

Politie en zorginstellingen luiden noodklok om opvang verwarde mensen

Door

Anne de Blok namens KRO NCRV

Bekijk video op de website van de NPO

De politie stopt vanaf 1 januari 2017 met de opvang van personen met verward gedrag die geen strafbaar feit hebben gepleegd, en gaat ze ook niet meer vervoeren. Dat zegt de korpschef van Amsterdam, Pieter-Jaap Aalbersberg, vanavond in de uitzending van De Monitor. ‘De politie is er om boeven te vangen, niet om patiënten met handboeien in een auto mee te nemen. Dat moeten we niet willen,’ aldus Aalbersberg.

Sinds de bezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg neemt het aantal incidenten met verwarde mensen toe. In 2015 kwamen er ruim 65.000 meldingen bij de politie binnen, een stijging van 65% ten opzichte van vijf jaar geleden. Tot nu toe verschilt de behandeling van deze mensen niet van de aanpak van ‘gewone’ verdachten: ze worden vaak geboeid en door agenten afgevoerd in een politiebusje om vervolgens naar de dichtstbijzijnde arrestantencel gereden te worden. Daar kan het een aantal uren duren voordat een arts ter plaatse is om te beoordelen welke zorg iemand nodig heeft. Of ze worden zonder zorg weer naar huis gestuurd als de situatie weer is gekalmeerd. Daar moet volgens de korpschef van Amsterdam, Pieter-Jaap Aalbersberg, verandering in komen. ‘Dit is een patiënt en daar moet een hulpverlener bij komen en niet de politie. Dat is niet humaan en bovendien hebben wij ook niet de juridisch basis om deze mensen op te pakken als ze geen strafrechtelijk feit hebben gepleegd.’

In reactie op de uitzending laat minister Schippers van Volksgezondheid schriftelijk weten dat ze het voornemen van de politie om te stoppen met de opvang en vervoer van verwarde personen die geen strafrechtelijk feit hebben gepleegd begrijpt: ‘Ik vind het erg belangrijk dat mensen met verward gedrag op een passende, niet onnodig stigmatiserende en traumatiserende manier worden opgevangen of vervoerd.’ Wie deze taak in 2017 van de politie moet gaan overnemen is echter nog onduidelijk. ‘Tussen politie, ambulancezorg en ggz-aanbieders maar ook met andere partijen zullen goede afspraken moeten worden gemaakt zodat personen met verward gedrag in 2017 niet tussen wal en schip zullen vallen. De gemeente heeft hierbij de regie,’ aldus Schippers.

Sjef Czyzewski, bestuursvoorzitter van GGZ-instelling Antes en lid van het Aanjaagteam Verwarde Personen dat in opdracht van het ministerie onderzoekt wat er moet veranderen aan de hulpverlening rondom verwarde personen, vreest voor de gevolgen als de politie deze taak uit handen laat vallen terwijl er niet voldoende beoordelings- en opvanglocaties zijn en er geen passend vervoer is geregeld. ‘Mensen zullen dan tussen wal en schip vallen en dan kunnen er hele ernstige dingen gebeuren. U vroeg net of er dan doden kunnen vallen. Ja, dan vallen er doden inderdaad. Dat is volstrekt helder,’ aldus Czyzewski in de uitzending van De Monitor vanavond.

‘U vroeg net of er dan doden kunnen vallen. Ja, dan vallen er doden inderdaad.’
Sjef Czyzewski, bestuursvoorzitter van GGZ-instelling Antes

Czyzewski is dan ook niet tevreden over het tempo waarin de aanbevelingen van het Aanjaagteam Verwarde Personen wordt doorgevoerd: ‘Het Aanjaagteam Verwarde Personen heeft hele dringende adviezen gegeven en ik vind dat het tempo van die adviezen moet worden opgepakt, en de samenwerking die daarvoor nodig is tussen al die partijen, dat die ernstig tekort schiet. En dat kan ertoe leiden dat je op enig moment een breukvlak hebt omdat de politie is gestopt met het opvangen en vervoeren van verwarde personen, terwijl wij het nog niet op orde hebben. Laten we alsjeblieft zorgen dat het niet zover komt.’

Vanavond bij De Monitor: Hoe politie en zorginstellingen de grootste moeite hebben om de groeiende groep verwarde mensen op te vangen en daarom de noodklok luiden. Om 22.35 uur bij NPO2.

Verwarde mensen

Als een ‘verward’ familielid steeds verder wegglijdt en niemand lijkt in te grijpen

Door

Anne de Blok namens KRO NCRV

Bekijk video via de NPO

‘Op donderdagavond 23 juni is een verwarde man in Noordscheschut om het leven gekomen. De aard van de berichten die daarover in de pers zijn gekomen maken dat de naaste familie graag de volgende informatie naar buiten wil brengen.’ Het zijn de eerste twee regels van het persbericht dat de familie in het weekend na het overlijden van Robert aan de media verstuurde. Wat volgt is een verhaal van verdriet en frustratie. Een verhaal over hoe zij Robert steeds verder zagen wegglijden in een zelfgebouwde wereld van wanen en samenzweringstheorieën. Een verhaal over hoe zij ondertussen allerlei hulpinstanties probeerden te activeren, maar deze niet op tijd lijken door te hebben gepakt.

In onze eerste uitzending over ons dossier ‘Verwarde mensen’ ging het over de explosieve stijging van het aantal verwarde mensen. Alleen al in 2015 kreeg de politie 65.000 meldingen binnen over mensen die een verwarde indruk maakten. Een toename van 65 procent ten opzichte van vijf jaar geleden. Wij vroegen ons af: wie zijn deze verwarde mensen, hoe worden ze begeleid en is de hulp die ze krijgen voldoende?

Hoewel de familie in het persbericht hadden aangegeven ‘voorlopig niet in te willen gaan op de details van de omstandigheden die uiteindelijk tot de dood van Robert hebben geleid’, besluiten ze uiteindelijk toch inzage te geven in alle e-mailcorrespondentie die er de afgelopen jaren is geweest tussen hen, Robert en de verschillende hulpinstanties. Een boekwerk van ruim 400 pagina’s en ook het medisch dossier krijgen we overhandigd. Op de betreffende GGZ-instelling na, werkt iedereen mee aan onze uitzending en wat duidelijk wordt is wat Czyzewski al in onze eerste uitzending stelde: de aanpak rondom verwarde personen schiet ernstig tekort.

In deze twee uitzending over ons dossier ‘Verwarde mensen’ een reconstructie van een ‘verward’ familielid dat steeds verder wegglijdt en niemand die lijkt in te grijpen.

Verwarde mensen

‘Ik dacht dat ik de koning moest waarschuwen’

Door

Anne de Blok namens KRO NCRV

Voor ons dossier ‘Verwarde Mensen’ volgen we de 29-jarige Suzanne. Ze is gediagnosticeerd met autisme en een persoonlijkheidsstoornis en heeft naar eigen zeggen wel 1000 politieregistraties op haar naam staan. Hoewel ze al een aantal weken ‘crisisvrij’ was, ging het afgelopen weekend toch weer mis. Suzanne: ‘Ik dacht dat ik de koning moest waarschuwen.’

Twee maanden terug kwamen we in contact met de goedlachse Suzanne. Ze schreef ons naar aanleiding van ons onderzoek naar de hulpverlening rondom ‘verwarde personen’ en wilde graag met ons in gesprek. ‘Ik ben zo’n verwarde vrouw!’, e-mailde ze. Een aantal dagen later zat ik ruim twee uur bij haar thuis op de bank in haar flatgebouw in een buitenwijk van Den Haag. Ze vertelde over haar ziektebeeld, de vele opnames die volgden en de talloze keren dat de politie haar weer thuis moest brengen. ‘Volgens de politie kost ik hen een ton per jaar,’ aldus Suzanne.

Na onze ontmoeting hielden we regelmatig contact via telefoon of WhatsApp. Op een willekeurige dag smste ik haar met de vraag hoe het met haar ging. ‘Helaas flink warrig. Vannacht een uur of twee in de Hofvijfer gestaan,’ smste ze terug. Ik besloot haar te bellen en ze bleek op de Kortdurende Crisis Unit (KCU) van GGZ-instelling Parnassia Groep te liggen. ‘Ik ben gewoon knetter in de war geraakt van het weekend,’ vertelde ze aan de telefoon. ‘Het liep al even niet zo lekker en toen liep de spanning zo hoog op dat ik in de Hofvijver ben gaan staan.’

‘Helaas flink warrig. Vannacht een uur of twee in de Hofvijfer gestaan,’ smste ze terug.

Daar heeft Suzanne twee uur gewacht totdat ze zou worden opgemerkt door de beveiliging, maar dat gebeurde niet. ‘Ik dacht: ‘Er staan hier camera’s. Er komt vanzelf wel iemand mij weer weghalen.’ Maar er kwam niemand.’ Suzanne besluit daarom in haar waan dat ze de koning moet waarschuwen. Suzanne: ‘Ik liep op de Bezuidenhoutseweg en toen dacht ik: ‘Hé, dit is het paleis van Willem-Alexander en ik moet hem vertellen dat het Binnenhof niet veilig is. Want als ik daar twee uur kan staan, dan kan een terrorist dat ook!’

Time-out

Aangekomen bij de ingang van het paleis wordt ze opgemerkt door de Marechaussee. Zij bellen de politie en die brengen haar vervolgens naar de Opvang Verwarde Personen. Daar bellen ze met haar psychiater die een bed voor haar regelt op de KCU. Een tweedaagse ‘time-out’ om weer tot rust te komen. Suzanne: ’Nu denk ik: ‘Dit is bizar dat ik dat gedaan heb.’ Maar op zo’n moment zit ik zo in mijn verwardheid. Ik heb dan ook gaten in de tijd; hele uren die ik kwijt ben.’

Aan de telefoon vraag ik of ze het goed vindt dat ik haar twee dagen later kom ophalen met onze cameraman. Voor ons dossier ‘Verwarde Mensen’ volgen we Suzanne om inzichtelijk te krijgen wat ‘verwardheid’ precies betekent voor haar en haar omgeving en hoe de hulpverlening rondom haar georganiseerd is. Ze stemt in.

Suzanne: ‘Ik vind het ook heel moeilijk dat ik nu even in deze periode zit, want ik wil dit ook helemaal niet! En het ging redelijk goed, zonder die hele grote verwardheid. En dat het nu weer mis gaat, dat is frustrerend. Het is nu gewoon echt keihard vechten en mijn best blijven doen. Het is ook echt weer een zwaar dieptepunt.’