Genomineerden en winnaars van 2021

‘Dit is hoge school-verslaggeving. Je staat als verslaggever op precies het goede moment op de goede plaats, wordt overrompeld door het nieuws maar niet overvallen. De maker snapt meteen dat er een historische gebeurtenis plaatsvindt, wereldnieuws. Hij blijft koel rapporteren en analyseren en heeft ook het lef om steeds iedereen aan het woord te laten, zelfs in deze omstandigheden waarin de journalistiek zelf doelwit is. Trump-petje af.
’

‘Een prachtig beeldenspel vertelt het verhaal over onmenselijke schemerzones. De samenwerking tussen de makers maken het visueel en journalistiek extra sterk. Een cross-mediale productie die eruit springt.’

‘Een productie die de spanning tussen burgers en overheid prachtig blootlegt. Je krijgt een kijkje in hoe diezelfde overheid en instellingen moedwillig oplossingen voor de gezondheidsrisico’s van de lokale bevolking in de weg staan.
hoe één regionale verslaggever jarenlang bleef graven om grootschalige milieuvervuiling bloot te leggen
’

‘Geweldig verhaal, geweldig goed gereconstrueerd. Leert ons niet alleen over reflexen binnen een ministerie, maar ook over de lelijke kant van hebzucht.
Ministerie laat zich in de luren leggen door geldwolf in filantropische schaapskleren en negeert protesten van Landelijk consortium Hulpmiddelen.
’

‘Met open vizier en weinig ervaring antwoorden zoeken op grote, onbeantwoorde vragen. Deze productie past daarom zo goed in deze categorie Pionier. De maker reisde zelf naar Irak om daar verhalen te verzamelen van de Jezidi’s, die slachtoffer werden van de misdaden van IS. In een podcast voor Argos weet hij op een persoonlijke manier, onthutsende getuigenissen op te tekenen van gruweldaden waarin ook Nederlandse IS-gangers een rol hebben gespeeld. Het is een verhaal dat door veel andere media onderbelicht is gebleven maar door de maker op waarde is geschat, waarvoor hulde.
’

‘Fraai gemaakte online presentatie, naast ook een traditionele videoreportage en een site met de uitgeschreven teksten. Op allerlei manieren tot je te nemen. De presentatie (met een subtiele loop van Eno-achtige ambient muziek eronder) kent meerdere subhoofdstukken, waardoor je dieper in de materie kan als je dit wil, maar ook verder kan gaan zonder dit te lezen/luisteren/bekijken. De toon is feitelijk, zakelijk over mensonterende dingen, goed getroffen. Met ook een waarschuwing vooraf, ook goed! Ook transparant over de bronnen en het materiaal uit het uitgebreide onderzoek.
Al met al sterke journalistiek op een ideale manier uitgeserveerd.

’

‘Weer nieuwe feiten in een maatschappelijk relevante productie met grote impact. Legt bloot hoe de pogingen van het kabinet om regie te houden, omsloegen in willen verdoezelen en bedekken. Goed onderzoekswerk legt onze bestuurscultuur bloot en dat geeft een lelijk beeld.
’

‘Ontluisterend en onthullend verhaal. Zeer grondig uitgezocht, goed de feiten en de context tot een nieuwswaardige en ontmaskerende reconstructie geboetseerd. Topjournalistiek, met een impact die zijn weerga niet kent. Het nieuws zegt niet alleen iets over het onderwerp, maar ook over de handelswijze van het ministerie, de paniek in coronatijd bij de beleidsmakers. De hoofdrolspeler is tot nationale pispaal geworden, er loopt een rechtszaak, en de minister is door zijn handelen politiek zwaar beschadigd geraakt. En vooral: het illustreert hoe belangrijk gedegen journalistiek is. Iedereen was in een kleffe saamhorigheid verblind door angst.. IJzersterk opgeschreven, met veel invalshoeken, veel bronnen en sprekers. Een van de echt grote nieuwsverhalen van 2021.
’

‘Met uitgestreken gezichten vertellen ze dat ze niet hebben gevochten, geen onthoofdingen hebben gezien. Dat ze niets weten van verhandelde Jezidi-vrouwen. Met zijn inhoudelijke tegenwerpingen en scherpe, confronterende vragen legt de interviewer de ongeloofwaardigheid van hun verhalen bloot. De interviews maken tegelijkertijd duidelijk dat het gedachtegoed van IS bij hen nog springlevend is.
’

‘De harde cijfers achter de grimmige haatberichten waarin vrouwen in de politiek dagelijks beledigd en bedreigd worden. Goed onderzoek en mooie samenwerking van De Groene Amsterdammer en data-onderzoekers van de Universiteit Utrecht.

Met behulp van tekstanalyse van interviews en twitter wordt objectief en zeer doeltreffend blootgelegd hoe misogynie zich openbaart op social media. Daarnaast laat het onderzoek zien dat vrouwelijke politici in interviews anders benaderd worden dan vrouwen. De onderzoeksverantwoording is van alle nominaties het meest uitgebreid en vermeldt keuzes en kwetsbaarheden. Het onderzoek gebruikt een algoritme. Dit algoritme bevat keuzes die in dit onderzoek objectief geacht worden te zijn, maar dat is niet altijd eenvoudig (denk aan de vraag : wanneer is een uitspraak kwetsend?). Bijzonder is dat deze vraagstukken gedurende het onderzoek steekproefsgewijs getoetst worden, om zodoende te zien of de gemaakte keus nog objectief is.
’

‘Kroatië mag geen geweld gebruiken tegen migranten die de grens overkomen: het land heeft juist geld gekregen van Europa om migranten te beschermen. Dit uitstekende onderzoek laat echter zien dat migranten die de grens tussen Kroatië en Bosnië proberen over te steken, mishandeld worden. Een heel holistisch onderzoek waarin undercover videobeelden aan de grens, satellietbeelden en, bijvoorbeeld, financieel onderzoek naar geldstromen gecombineerd worden.’

‘Een ontluisterende en bijzonder volledige reconstructie van wat media en publieke opinie kunnen doen met een rechtszaak. Een belangrijke les voor journalisten om niet zomaar iedereen een podium te bieden. En een les dat journalistiek handwerk, een gezonde dosis argwaan en uithoudingsvermogen het uiteindelijk winnen van sensatie. Heel goed gedaan.
’

‘Indrukwekkende en zeer aangrijpende documentaire met een bijzondere gelaagdheid door de drie tijdsperiodes die erin zitten. Enerzijds de recente interviews over de totstandkoming van de documentaire, anderzijds de gedetailleerde getuigenverslagen uit de jaren tachtig en de levendige vertellingen van de verschrikkingen in een vernietigingskamp begin jaren veertig.
De documentaire maakt gebruik van interviewopnames die Jules Schelvis, overlevende van Sobibor, begin jaren tachtig maakte met andere overlevenden die bij de opstand betrokken waren. Schelvis had daar een documentaire van willen maken, wat niet gelukt is. Zeer bijzonder dat deze interviews nu veertig jaar later, alsnog verwerkt zijn in een documentaire.
Deze productie is voor de eeuwigheid. Een document om niet te vergeten. ’